Gốm thời Lý Trần: tiến độ vàng của gốm Việt Nam

Có lịch sử hào hùng trên bên dưới vạn năm nhưng gốm thời kỳ Lý, trần phát triển trẻ trung và tràn trề sức khỏe nhất và cũng nói theo một cách khác đây là quá trình vàng của gốm Việt Nam. Nghề gốm cách tân và phát triển rải rác rưởi khắp các tỉnh thành trên cả nước từ hàng vạn năm trước. Phần lớn vùng nào cũng đều có nghề làm gốm đặc biệt quan trọng tại các vùng ven sông. Mặc dù thế phải đến thời Lý – Trần, tại nước ta mới thực sự xuất hiện các trung trung tâm gốm xứ mà cho nay vẫn còn đó hưng thịnh như: bát Tràng ( Hà Nội); Thổ Hà, Phù Lãng ( Bắc Ninh); hương thơm Canh ( Vĩnh Phúc)….

Bạn đang xem: Gốm men ngọc thời lý



Vương triều Lý (1010-1225), vương triều è cổ (1225-1400), giang sơn phong loài kiến Đại Việt càng ngày càng hùng mạnh, kinh tế phát triển. Trong toàn cảnh đó, đơn vị nước phong kiến đã phát hành nhiều đạo luật tích cực thúc đẩy những ngành nghề thủ công, cũng vì thế nghề gốm có cơ hội để cách tân và phát triển một cách khỏe khoắn nhất.

Có thể nói, trong suốt tư thế kỷ trường đoản cú thời Lý sang thời Trần, đồ dùng gốm đạt được những thành tựu tỏa nắng rực rỡ và đây là thời kỳ rubi trong lịch sự phát triển gốm Việt Nam. Bài bản sản xuất, chủng loại sản phẩm và loại dáng…đều được mở rộng. Thời kỳ này, nhiều loại men mới cũng rất được thử nghiệm và có sự bất biến về công nghệ sản xuất cũng giống như phong cách. Thông dụng hai một số loại gốm chính, một là: Gốm trang trí loài kiến trúc, thường là đất sét để mộc, hoặc lấp một lớp men có giá trị độc đáo. Ví dụ như gạch có in hoa văn nhằm trang trí với tương đối nhiều dáng hình, form size khác nhau. Hoặc ngói bò tất cả gắn đầu phượng, đầu rồng. Hoặc hình gốm trang trí hình cái lá nhọn đầu để gắn bên trên nóc hoặc riềm nhà… hai là gốm gia dụng: chén đĩa, ấm, âu, chén, vại, chum, vò…Đặc biệt men white cũng xuất hiện thêm ở thời kỳ này kế bên men tro và men đất – gần như loại thịnh hành từ phần đa thời kỳ trước đó.




Sản phẩm gạch ốp lát nền trang trí kiểu thiết kế thời Lý - trần thế kỷ 11 đến 14 được trưng bày trên Bảo tàng lịch sử vẻ vang Quốc gia.

Ba nguyên tố cơ bản tạo phải sự để biệt của thành phầm gốm thời Lý – nai lưng là: dáng vẻ - kiểu thiết kế trang trí, color men cùng kỹ thuật nung.

Về hình dáng gốm Lý – Trần ngoài những hình chủng loại trong vạn vật thiên nhiên như hoa, quả là cách tạo dáng của đầy đủ đồ đồng trước đó. Tô điểm trên gốm Lý – Trần, họa tiết hình học chiếm phần vị trí phụ. đều hoạ tiết chủ yếu ở đây là hoa lá, chim, thú, người. Họa tiết trang trí với cách biểu đạt giản dị, mộc mạc rất gần cận với vạn vật thiên nhiên và con người việt Nam.

Về kỹ thuật, lò nung gốm Lý - Trần gồm một cách tiến phệ như việc sử dụng những lò cóc, lò nằm, có khi cả lò rồng nhằm nâng ánh sáng nung mang đến sản phẩm lên đến 1.200 độ C - 1.300 độ C. Việc sử dụng bao nung và kỹ thuật nung ông chồng bằng con kê (lòng dong) được áp dụng rộng rãi đối với nhiều loại sản phẩm đã cho biết đạt chuyên môn sản xuất gốm cao cấp, tuyệt nhất là gốm men ngọc.

Còn về nước men, những người thợ bằng tay thủ công giai đoạn này đang tìm tòi và thành công xuất sắc trong việc tạo thành nước men trắng vô cùng đặt biệt.




Gốm thời Lý – Trần trở nên tân tiến tới mức không chỉ là được sử dụng rộng thoải mái trong nước ngoại giả được đồng đội quốc tế reviews cao qua việc thành phầm gốm thời kỳ này mở ra tại không hề ít các tổ quốc khác trên nắm giới.

Lịch sử từng ghi lại, từ đầu nhà Lý đã có không ít nước tới buôn bán, trao đổi hàng hóa với vn như nam Dương, Xiêm La (Thái Lan)… Tới ráng kỷ XII, các thuyền buồm ngoại quốc cập bến nước ta càng đông. Năm 1149, Triều Lý mang lại lập cảng Vân Đồn, để thuyền bè các nước vào ra buôn bán. Tính đến nay, dọc phía hai bên bờ bến cảng Vân Đồn còn sót lại nhiều miếng gốm của rất nhiều thời đại ở vn sản xuất. Vào đó, đặc biệt có tương đối nhiều gốm men ngọc của thời Lý.

Trải qua hàng trăm năm cho tới nay, các thành phầm gốm thời Lý – Trần vẫn là những sản phẩm được các nhà sưu tập thân thương và lùng mua với mức giá cao. Tại các bảo tàng, thành phầm gốm Lý – Trần chỉ chiếm một địa điểm vô cùng quan trọng bởi chúng là bằng chứng về thời kỳ xoàn của lịch sử hào hùng gốm Việt Nam.

Gốm men ngọc cũng là 1 dòng gốm khét tiếng của Việt Nam. Trước nay, các nhà công nghệ thường nhận định rằng gốm men ngọc được phân phối ở Thanh Hoá, Thăng Long, Thiên ngôi trường (Nam Định). Và bên trong khung niên cửa hàng đại lý - Trần, rứa kỷ 11-14. Tuy nhiên, tài liệu khai quật khảo cổ học tại các di tích lò gốm cổ sinh sống Hải Dương vừa mới đây lại cho biết, vật dụng gốm men ngọc còn kéo dài đến cầm kỷ 15. Kế bên ra, sinh sống đây còn tồn tại loại gốm bên cạnh men ngọc trong hoa lam, được sản xuất vào vắt kỷ 15, điển hình trong số đó là bát, đĩa. Gốm men ngọc thường xuyên chỉ gồm các loại vật gốm gia dụng, không tồn tại loại hình nào kích cỡ lớn như thạp, thống của chiếc gốm hoa nâu. Gốm men ngọc là các loại gốm được sản xuất công phu, khu đất lọc kỹ tạp chất, xương gốm mịn, rắn vững chắc và nặng. Lớp men phủ bên cạnh rất dày, blue color ngọc, trong và bóng. Do quá trình nung, men ngọc cần phải có độ lửa trả nguyên với thời gian vừa đủ, còn trường hợp không, các sắc độ men ngọc sẽ nạm đổi. Quan tiền sát những đồ gốm men ngọc nước ta thấy có các sắc độ màu kim cương xám, đá quý chanh, xanh ngọc sẫm giỏi xanh ngả da táo. Qua thời gian, lớp men dày này cũng có tương đối nhiều trường thích hợp bị biến dạng, có vết rạn trong men. Đó cũng là số đông nét khác và hoàn toàn có thể “tách bạch” với gốm men ngọc china cùng thời.

Loại hình gốm men ngọc tất cả ấm, âu, bát, bình, chén cao chân, đĩa các loại, hộp, lư hương, liễn, lọ, ống nhổ...Kiểu dáng với trang trí các mô hình đồ gốm men ngọc cũng hay thấy phối hợp trang trí loại hoa văn tự khắc chìm hoặc in chìm với đụng đắp nổi, làm cho men ứ đọng giọt đậm nhạt không phần lớn nhau, tạo thành nên kết quả thẩm mỹ rất đặc biệt.

Ấmcó hình dáng quả dưa, quả cam, quả bí hoặc quả thai lọ (có 2 bầu)..., nghĩa là kiểu dáng ấm bên cạnh đó được đem từ những mẫu củ quả tự nhiên. Vòi ấm hoàn toàn có thể là đầu rồng, quai là hình chim vẹt hay là một hình chim nhỏ. Vai ấm có là băng cánh sen nổi, cánh to xen nhỏ, cũng đều có khi là văn mây hình khánh. Trên thân ấm khắc chìm băng dây lá hoặc cánh sen.

Một số các loại ấm tiêu biểu vượt trội như:

Ấm gồm miệng đứng, thân dáng vẻ quả dưa, cao 24cm, đường kính miệng 8,5cm, vòi vĩnh hình đầu rồng, quai hình đuôi rồng, đáy lõm nhằm mộc. Vai đắp nổi 4 dải mây hình khánh trong 2 đường chỉ nổi. Thân xung khắc chìm bông hoa sen và băng cánh sen, men ngọc greed color ngả vàng .

*

Ấm gốm men ngọc tất cả nắp, chỏm nắp hình búp sen, thân hình trái bưởi, vòi vĩnh hình đầu chim, quai hình chim vẹt, đế nhỏ tuổi để mộc, chiều cao niên nắp 10,5cm, nóng phủ men ngọc màu xoàn xám .

*

Ấm men ngọc hình trái dưa, cao 19,6cm, đường kính miệng 6,5cm miệng thấp, đế nhỏ, lòng mộc, vòi vĩnh hình đầu chim, quai hình khuyên, thành ko kể khắc chìm dây lá, men xanh ngọc rạn ngả vàng.

*

Ấm men ngọc xanh ngả vàng, niên đại cuối thời trần đầu thời Lê sơ, cao 19,2cm, 2 lần bán kính miệng 6,5cm, mồm thấp, đế nhỏ, đáy mộc, vòi hình đầu chim, quai hình khuyên. Thành ngoại trừ khắc những băng văn mây, dây lá cách điệu với cánh sen .

*

Lại có nóng khác tạo dáng như quả bầu lọ, vòi vĩnh cao, quai hình khuyên nhủ dài, đế thấp, lòng tô nâu. Quanh thân khắc các đường chỉ chia múi, men ngọc rạn màu xanh da trời ngả vàng.

Âucó dạng miệng cúp, thân phình, đế thấp, trang trí nổi những bông hoa nhỏ, hình thú và phần lớn dải lá chìm. Tất cả âu sở hữu dáng dấp một loại chén bát sâu lòng, mồm cao, gờ miệng đứng, vai phình xuôi dần xuống đế.Âu thường xuyên được trang trí tự khắc chìm những loại chữ S gấp khúc, cánh sen đơn giản hoặc các dải lá cỏ mềm, nhũ đinh, hình thú, thuộc băng dây lá bí quyết điệu.

Xem thêm: 1 lốc sữa th true milk giá bao nhiêu, lốc 4 hộp 180ml sữa tươi th true milk ít đường

Dưới đó là một số ví dụ như tiêu biểu:

Âu men ngọc rạn color xanh, cao 11,7 cm, đường kính miệng 11,9 cm, thời Trần, rứa kỷ 13-14, bao gồm miệng cúp, thân phình, chân đế thấp, đáy bởi tô nâu. Thành ngoài in nổi 4 hình linh thú thân 2 băng hoa nổi .

*

Âu men ngọc rạn ngả vàng, cao 11,2cm; 2 lần bán kính 11,5 cm, bao gồm miệng cúp, thân phình tương tự âu trên dẫu vậy thành ngoài bao gồm băng nhũ đinh nổi cùng băng dây lá bí quyết điệu tương khắc chìm.

*

Âu men ngọc rạn ngả xoàn khác, cao 10cm, đường kính miệng 15,6cm, gồm dáng đấu gỗ, thành ngoài khắc băng cánh hoa cúc.

Âu men ngọc sẫm, cao 8,6cm, đường kính 15,3cm, thân phình nở, thu dần về đế, chân tốt lõm để mộc, thân lòng in chìm bông hoa. Mẫu mã âu này tương đồng loại âu men nâu ngoài, trong trái tim hoa lam hay các loại âu vẽ nâu rỉ fe ở nạm kỷ 14-15.

Bát cùng đĩagốm men ngọc có không ít kiểu dáng khác nhau nhưng đáng chú ý là sự khớp ứng về mẫu mã và kiểu thiết kế trang trí.

Dưới đó là một số kiểu chén và đĩa gốm men ngọc thời Lý thường xuyên thấy:

Kiểu 1: mồm loe, thành cong đều, chân đế nhỏ.

Kiểu 2: miệng loe, thành vát cho nên vì vậy từ mồm tới đế ngay sát thẳng (có tín đồ gọi là hình dáng hình phễu, chẻ dọc đôi hình chữ V).

Bát với đĩa gốm men ngọc thời nai lưng thường có xu thế giảm độ cong ngơi nghỉ thân với chân đế thấp, rộng lớn ra, trông vững vàng chãi hơn. Tô điểm trên bát-đĩa gốm men ngọc thời Lý-Trần theo 2 cách khắc, in chìm hoặc nổi bên dưới men. Trong tim bát đĩa song khi còn tồn tại 4,5 lốt kê hoặc khoanh lòng.

Từ tạo dáng cho tới trang trí thường đem hoa sen, hoa cúc làm cho khuôn mẫu. Hoa sen được thể hiện theo nhiều bố cục khác nhau. Dường như còn có các đề tài khác ví như hoa cúc dây, hoa lá bí quyết điệu, hoa cúc các tầng, cánh hoa sen lẫn cúc, chén bảo của Phật giáo, chữ S cấp khúc, cánh sen, "các em nhỏ xíu của quả đât cực lạc", hoa lá, mây cùng cá...

Một số mẫu chén bát đĩa gốm men ngọc hiện đang trưng bày tại Bảo tàng lịch sử vẻ vang Quốc gialà đông đảo ví dụ tiêu biểu:

Bátmen ngọc ngả vàng, cao 7,6-7,7cm, đường kính miệng 15,7cm-19cm, thành không tính in nổi băng cánh sen hoặc cánh cúc.

Bát gốm men ngọc rạn xanh ngả vàng, cao 7,6cm, 2 lần bán kính miệng 17cm, miệng loe, thành cong đế nhỏ, trong tâm in nổi 3 tầng cánh cúc (như bộc lộ một nhành hoa cúc nở xoè cánh).

Bát gốm men ngọc xanh ngả vàng, cao 7,5cm, 2 lần bán kính miệng 16,4cm gồm miệng khum, thành cong, gờ cắt khấc hình cánh hoa, chân đế nhỏ. Trong tim bát in nổi bông sen, phủ bọc có 7 tiếng hán trong ô tròn.

*

*

Bát gốm men ngọc thời Lý, có miệng loe, thành vát, cao 6,7-7,5cm, 2 lần bán kính miệng 17,2-18,2cm, trong tâm in nổi 2 hình em bé xíu vui nghịch trong hoa lá.

*

Cùng kiểu dáng bát trên, có bát gốm men xanh ngọc ngả vàng thời Trần, cao 6,4cm, 2 lần bán kính miệng 16,4cm, trong tim in nổi hoa cúc 3 tầng và 5 dấu kê.

*

Đồng dạng cùng với kiểu bát trên là nhiều loại đĩa gốm men xanh ngọc ngả xoàn xám, cao 3,7cm, 2 lần bán kính 16,8cm, xuất xắc đĩa gốm men xanh ngọc domain authority táo, cao 4cm, 2 lần bán kính 15cm.

*

Bìnhgốm men ngọc thời Lý siêu hiếm, đại diện như mẫu bình cao 7,6cm, đường kính miệng 6,9cm, mồm loe, thân dáng vẻ búp sen, chân đế thấp, trang trí xung khắc chìm băng hồi văn và cánh sen.

Bình gốm men ngọc thời Trần bao gồm kiểu dáng đa dạng và phong phú hơn. Có bình loại miệng nhỏ, cổ eo vai phình, thân thuôn, đế choãi, trang trí in nổi hoa cúc dây ở trong phần trên, cánh hoa cúc nổi tại đoạn dưới. Kiểu dáng loại bình này còn có sự tương đương loại mai bình của thời Tống-Nguyên (Trung Quốc).

*

Nhưng các bình men ngọc khác thường có dáng vẻ khác với miệng cùng cổ hình loa, thân hình cầu, chân đế thấp giống như loại hình ống nhổ bằng đồng đúc thời cận đại. Có chiếc xung khắc chìm hồi văn chữ V và dây lá phủ kín đáo từ miệng mang đến chân, chiếc kì cục đắp nổi băng hoa tròn. Ở quy trình cuối trằn đầu Lê, cố kỉnh kỷ 14-15, lại thấy mở ra kiểu bình mồm loe đoạn thân trên hình trụ cao, thân dưới phình, chân đế bao gồm đường gien. Kiểu dáng này cũng tương tự loại bình men trắng cùng thời.

*

Ngoài các loại hình trên, nhiều mảnh lư hương thơm trang trí in nổi “Bát quái”hoặc tương khắc chìm dây nhành hoa cúc, mảnh liễn tô điểm nổi cánh sen, cánh lớn xen cánh nhỏ, mảnh chén bát cao chân (tước) một số loại miệng loe thành cong, sâu lòng, chân đế tạo thành hình đốt trúc,đã tra cứu thấy ở di tích lịch sử Đồng Gạch, Đồng Giếng, Quần con ngữa trong khu vực thành Thăng Long.Ở Cống Vị, Ngọc Hà trước đâycòntìm thấy cả hầu hết phế phẩm của lò gốm như các ck bát đĩa dính nhau.

*

Gốm men ngọc thời Lý-Trần đóng góp những minh chứng sinh đụng về truyền thống riêng lẻ của gốm Việt Nam.